Σε μια καθοριστική αλλαγή για τα ταξίδια από και προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κομισιόν επιβεβαίωσε ότι το πολυσυζητημένο και επανειλημμένα καθυστερημένο Σύστημα Εισόδου-Εξόδου (Entry/Exit System – EES) θα τεθεί τελικά σε εφαρμογή από την 12η Οκτωβρίου 2025. Η εφαρμογή του θα γίνει σταδιακά σε όλα τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τις 9 Απριλίου 2026, οπότε και το νέο καθεστώς θα λειτουργεί πλήρως.
Το νέο αυτοματοποιημένο σύστημα θα αφορά όλους τους ταξιδιώτες από τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, και στόχος του είναι να αντικαταστήσει τη χειροκίνητη σφράγιση διαβατηρίων, αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια στα σύνορα της ΕΕ.
Τι αλλάζει για τους ταξιδιώτες
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, κάθε ταξιδιώτης που δεν είναι πολίτης της ΕΕ και εισέρχεται για πρώτη φορά στον χώρο Σένγκεν, θα υποχρεούται να παραχωρεί δακτυλικά αποτυπώματα και φωτογραφία προσώπου (βιομετρικά στοιχεία), τα οποία θα αποθηκεύονται στο σύστημα για χρονικό διάστημα έως και τρία χρόνια.
Τα παιδιά κάτω των 12 ετών εξαιρούνται από τη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων, αλλά όχι απαραίτητα από τη φωτογράφιση.
Το EES θα καταγράφει την ημερομηνία και τον τόπο εισόδου και εξόδου από την ΕΕ, επιτρέποντας στις αρμόδιες αρχές να εντοπίζουν ευκολότερα περιπτώσεις υπέρβασης του μέγιστου επιτρεπόμενου χρόνου παραμονής (90 ημέρες εντός 180 ημερών για τους περισσότερους επισκέπτες από τρίτες χώρες).
Από το «big bang» στη σταδιακή εφαρμογή
Η αρχική πρόβλεψη ήταν για μια ενιαία, πανευρωπαϊκή εφαρμογή του συστήματος τον Νοέμβριο του 2024, ωστόσο η διαδικασία καθυστέρησε. Κύριες αιτίες ήταν οι τεχνικές ανησυχίες από κράτη-μέλη όπως η Γερμανία και η Γαλλία, που έκριναν πως το σύστημα δεν ήταν επαρκώς δοκιμασμένο για μια τόσο μεγάλης κλίμακας εφαρμογή.
Με τη νέα απόφαση για σταδιακή υλοποίηση, περιορίζεται ο κίνδυνος προβλημάτων και καθυστερήσεων στους συνοριακούς ελέγχους, ιδιαίτερα σε περιόδους αιχμής όπως οι σχολικές διακοπές του Οκτωβρίου, κατά τις οποίες αρκετοί Βρετανοί ταξιδιώτες θα είναι μεταξύ των πρώτων που θα δοκιμάσουν τη νέα διαδικασία.
Μέχρι να ολοκληρωθεί η πλήρης εφαρμογή του EES, οι συνοριακοί υπάλληλοι θα συνεχίσουν να σφραγίζουν τα ταξιδιωτικά έγγραφα με το χέρι, παράλληλα με τις δοκιμαστικές λειτουργίες του νέου συστήματος.
Οι επόμενες αλλαγές: Etias και αύξηση τελών
Σε δεύτερη φάση, από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 2026, θα τεθεί σε ισχύ και το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών και Άδειας Ταξιδίου (Etias), το οποίο θα λειτουργεί κατά το πρότυπο της αμερικανικής ESTA. Όλοι οι επισκέπτες από χώρες που σήμερα ταξιδεύουν χωρίς βίζα στην ΕΕ – όπως οι Βρετανοί, οι Αμερικανοί και οι Καναδοί – θα πρέπει να υποβάλλουν αίτηση για άδεια εισόδου μέσω της ειδικής online πλατφόρμας, πριν από το ταξίδι τους.
Η τιμή για την Etias, η οποία είχε οριστεί στα 7 ευρώ, αναμένεται να αυξηθεί στα 20 ευρώ, προκαλώντας ήδη αντιδράσεις από την ταξιδιωτική αγορά.
Προετοιμασία και ενημέρωση των ταξιδιωτών
Ο διευθύνων σύμβουλος της ABTA (Ένωση Βρετανών Ταξιδιωτικών Πρακτόρων), Mark Tanzer, χαιρέτισε την επιβεβαίωση της ημερομηνίας έναρξης εφαρμογής του EES, τονίζοντας τη σημασία που έχει η έγκαιρη ενημέρωση των ταξιδιωτών.
«Η ανακοίνωση της 12ης Οκτωβρίου ως ημερομηνία έναρξης φέρνει σαφήνεια στον ταξιδιωτικό κλάδο και επιτρέπει στα μέλη της ABTA να ξεκινήσουν να ενημερώνουν τους πελάτες τους για τις επερχόμενες αλλαγές», δήλωσε ο κ. Tanzer. Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη για συνεκτική και έγκυρη επικοινωνία τόσο από την ΕΕ όσο και από τη βρετανική κυβέρνηση, ώστε να μην υπάρξει σύγχυση και πανικός στους επιβάτες.
Η ABTA, σύμφωνα με τον ίδιο, θα διαθέσει ενημερωτικό υλικό για τα μέλη της, ενώ κάλεσε και τα κράτη-μέλη της ΕΕ να υιοθετήσουν άμεσα την ειδική εφαρμογή EES, η οποία θα επιτρέπει την προεγγραφή των στοιχείων των ταξιδιωτών και θα μειώσει σημαντικά τον χρόνο ελέγχου σε αεροδρόμια και λιμάνια.
- Το νέο τεχνολογικό σύστημα που υιοθετεί η ΕΕ σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς την ψηφιοποίηση των ελέγχων συνόρων, όμως ταυτόχρονα φέρνει προκλήσεις για τις τουριστικές επιχειρήσεις και τους επιβάτες. Καθώς η έναρξη πλησιάζει, η επαρκής προετοιμασία και η σωστή πληροφόρηση θα αποτελέσουν κλειδιά για την ομαλή μετάβαση στη νέα εποχή των ευρωπαϊκών ταξιδιών.