Η Ισπανία γυρίζει σελίδα στη στεγαστική της πολιτική. Από τις 2 Απριλίου 2025, η χώρα έβαλε οριστικό τέλος στο πρόγραμμα Golden Visa, μια επιλογή που μέχρι πρότινος επέτρεπε σε μη Ευρωπαίους πολίτες να αποκτήσουν άδεια διαμονής επενδύοντας στην αγορά ακινήτων. Η απόφαση είχε ανακοινωθεί πέρυσι από τον Πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ.
Η «Χρυσή Βίζα» και η σκιά της στην αγορά
Το πρόγραμμα ξεκίνησε το 2013, σε μια προσπάθεια ανάκαμψης από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Με μόνη προϋπόθεση την αγορά ακινήτου αξίας τουλάχιστον 500.000 ευρώ, περίπου 15.000 ξένοι επενδυτές απέκτησαν δικαίωμα διαμονής στην Ισπανία – χωρίς υποχρέωση να ζήσουν ή να εργαστούν εκεί. Πολλοί αξιοποίησαν τα ακίνητα ως εξοχικές κατοικίες ή βραχυχρόνιες μισθώσεις.
Σήμερα, με προβλεπόμενο έλλειμμα 600.000 κατοικιών μέσα στο 2025, η ισπανική κυβέρνηση κάνει πίσω: σταματά τις νέες αιτήσεις Golden Visa, με στόχο να τονωθεί η αγορά στέγης και να περιοριστούν οι κερδοσκοπικές πιέσεις. Αλλά μάλλον αυτό το μέτρο δεν αρκεί για να βοηθήσει αυτήν την πρόθεση.
Σάντσεθ: «Η στέγαση δεν είναι αντικείμενο κερδοσκοπίας»
«Η κατοικία δεν είναι επενδυτικό εργαλείο, αλλά συνταγματικό δικαίωμα», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ο Ισπανός Πρωθυπουργός το 2024. Το μόνο βέβαιο είναι ότι το κόστος ενοικίασης αυξήθηκε κατά 11,5% μέσα σε έναν χρόνο, ενώ μόνο στο τελευταίο τρίμηνο η άνοδος έφτασε το 3,9%. Στη Μαδρίτη, οι τιμές ενοικίων έχουν εκτοξευθεί κατά 91% σε σχέση με δέκα χρόνια πριν. Το κόστος κατασκευής νέων κατοικιών, επίσης, ανέβηκε κατά 7,6% το 2024, φτάνοντας τα 2.311 ευρώ ανά τετραγωνικό τον Φεβρουάριο του 2025.
Οικονομικά ερωτηματικά και η επόμενη μέρα
Παρότι η απόφαση είναι κοινωνικά δημοφιλής, δεν λείπουν οι προβληματισμοί για το οικονομικό της αποτύπωμα. Η Golden Visa είχε αποτελέσει για χρόνια πηγή εισροής κεφαλαίων – έστω κι αν τα οφέλη της για την τοπική κοινωνία ήταν περιορισμένα. Τώρα, το βάρος πέφτει στη δημόσια πολιτική: χρειάζονται επενδύσεις στην προσιτή κατοικία, πολεοδομικός ανασχεδιασμός και πιο ισορροπημένες λύσεις που να συνδυάζουν τις ανάγκες των πολιτών με τα οφέλη του τουρισμού και των ξένων επενδύσεων.
Το μεγάλο στοίχημα
Η Ισπανία μπαίνει σε μια νέα φάση, όπου το «δικαίωμα στη στέγη» μετατρέπεται σε οδηγό πολιτικής. Η κατάργηση της Golden Visa είναι μόνο η αρχή. Το ζητούμενο είναι μια πολυεπίπεδη απάντηση στην κρίση: περισσότερα σπίτια, καλύτερη ρύθμιση της αγοράς και προστασία των πολιτών. Ο δρόμος δεν θα είναι εύκολος – αλλά δείχνει πως η Ισπανία επιλέγει να βάλει τους ανθρώπους πάνω από τα κεφάλαια.