- Με τον Τουρισμό να βρίσκεται στο απόγειο της καλοκαιρινής περιόδου, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού (WTTC) παρουσίασε νέα έκθεση με τίτλο Managing Destination Overcrowding: A Call to Action, καλώντας σε μια πιο ισορροπημένη διαχείριση των τουριστικών προορισμών προκειμένου να διασφαλιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη, χωρίς να απειλούνται οι θέσεις εργασίας και οι τοπικές κοινότητες.
Το WTTC προειδοποιεί πως ενώ το φαινόμενο του υπερτουρισμού συχνά ενοχοποιείται για την πίεση που δέχονται οι προορισμοί, τα βαθύτερα αίτια βρίσκονται στην ανεπαρκή επένδυση σε υποδομές, τον κακό σχεδιασμό και τη διάσπαση στη λήψη αποφάσεων. Ζητήματα που επηρεάζουν όχι μόνο τους κατοίκους αλλά και τους επισκέπτες, απαιτώντας συντονισμένες λύσεις.
Ο κλάδος του Ταξιδιού και Τουρισμού συνεισφέρει σχεδόν το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ, υποστηρίζοντας μία στις δέκα θέσεις εργασίας παγκοσμίως, και εκτιμάται ότι τα επόμενα δέκα χρόνια θα δημιουργήσει μία στις τρεις νέες θέσεις εργασίας. Παράλληλα, ενισχύει την πολιτιστική ανταλλαγή, την παγκόσμια κατανόηση και την περιβαλλοντική προστασία. Ωστόσο, χωρίς έξυπνο σχεδιασμό, όλα αυτά τα οφέλη διατρέχουν κίνδυνο.
Οι έξι πρακτικές δράσεις για καλύτερη διαχείριση
Η νέα έκθεση του WTTC προτείνει έξι συγκεκριμένα βήματα για τη διαχείριση της τουριστικής ανάπτυξης:
1. Οργάνωση – Συγκρότηση ομάδων εργασίας με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
2. Σχεδιασμός – Καθορισμός κοινής στρατηγικής και οράματος για τον προορισμό.
3. Τεκμηρίωση – Συλλογή και αξιοποίηση δεδομένων για τεκμηριωμένες αποφάσεις.
4. Επαγρύπνηση – Συνεχής παρακολούθηση της κατάστασης και έγκαιρη δράση.
5. Στοχευμένες Επενδύσεις – Διαφανής επένδυση εσόδων από τον τουρισμό σε υποδομές και ανθεκτικότητα.
6. Ενδυνάμωση Κατοίκων – Ενεργή συμμετοχή των κατοίκων στις αποφάσεις και ανάδειξη των οφελών του τουρισμού για την τοπική κοινωνία.
Η έκθεση υπογραμμίζει πως η θέσπιση τουριστικών φόρων, που εφαρμόζεται σε ολοένα περισσότερους προορισμούς ως απάντηση στην πίεση του υπερτουρισμού, δεν αποτελεί πανάκεια και ενδέχεται να βλάψει τις τοπικές οικονομίες, οδηγώντας σε απώλεια εισοδήματος, υπηρεσιών και θέσεων εργασίας.
Οικονομικές επιπτώσεις και θετικά παραδείγματα
Σύμφωνα με την έρευνα, αν 11 μεγάλα ευρωπαϊκά αστικά κέντρα επιβάλλουν ανώτατα όρια στους επισκέπτες, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι απώλεια 245 δισ. δολαρίων στο ΑΕΠ και σχεδόν 3 εκατομμύρια θέσεων εργασίας μέσα σε τρία χρόνια.
Ωστόσο, υπάρχουν ήδη προορισμοί που ακολουθούν θετικά παραδείγματα:
- Βαρκελώνη: Το Turisme de Barcelona λειτουργεί ως δημόσιο-ιδιωτική σύμπραξη με οδηγό τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.
- Φλάνδρα (Βέλγιο): Η στρατηγική Travel to Tomorrow εστιάζει στην ευημερία των τοπικών κοινοτήτων, ενσωματώνοντας τη φωνή των κατοίκων στις τουριστικές πολιτικές.
- Ντουμπρόβνικ (Κροατία): Συνεργασία με την CLIA για τη διαχείριση της κρουαζιέρας και μείωση της συμφόρησης μέσω διαλόγου με την τοπική κοινωνία.
- Ισλανδία: Άμεση επανεπένδυση των τουριστικών εσόδων στην προστασία του περιβάλλοντος.
Ο Τουρισμός ως μοχλός προόδου – αλλά με σωστό σχεδιασμό
Η Πρόεδρος & Διευθύνουσα Σύμβουλος του WTTC, Julia Simpson, δήλωσε:
«Ο τουρισμός προσφέρει τεράστια οφέλη όπως θέσεις εργασίας, επενδύσεις και βαθύτερη πολιτιστική κατανόηση. Όμως η ανάπτυξη χρειάζεται σωστή διαχείριση. Καλούμε όλους τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να συνεργαστούν και να σκεφτούν μακροπρόθεσμα, ώστε τα οφέλη να αγγίζουν τόσο τους επισκέπτες όσο και τους κατοίκους.»
Το WTTC τονίζει ότι η παρούσα περίοδος αποτελεί ευκαιρία για αλλαγή. Με σωστά βήματα και στρατηγικό σχεδιασμό, οι προορισμοί μπορούν να προστατεύσουν τα μοναδικά χαρακτηριστικά τους και να διασφαλίσουν ότι ο τουρισμός θα συνεχίσει να προσφέρει αξία τόσο στις κοινότητες όσο και στις τοπικές οικονομίες.
Η έκθεση καταλήγει πως δεν υπάρχει «μία λύση για όλους». Κάθε προορισμός είναι διαφορετικός και χρειάζεται στοχευμένες παρεμβάσεις που ανταποκρίνονται στις τοπικές ανάγκες. Το ζητούμενο είναι η ισορροπία: τουριστική ανάπτυξη που να ενισχύει τις τοπικές κοινωνίες χωρίς να τις φθείρει.